Theo người nói, tiếng và chữ Eskaya là do Pinay, tổ tiên người Eskaya, tạo nên, lấy ý tưởng từ hình tượng con người.[3][5] Thứ tiếng này được Mariano Datahan (tên khi sinh Mariano Sumatra, k. 1875–1949), một quân nhân phiến loạn, "tìm lại" vào đầu thế kỷ XX. Datahan ra sức xây dựng một cộng đồng "lý tưởng" ở miền đông nam Bohol sau cuộc chiến tranh Hoa Kỳ-Philippines để chống lại chủ nghĩa thực dân, đồng thời tạo nên một đất nước cho dân bản xứ trên Bohol; tiếng và chữ Eskaya do vậy là hiện thân của nền văn hoá quốc dân mới chớm nở này.[6]

Nghiên cứu cho thấy tiếng Eskaya được tạo nên sau khi sự tiếp xúc với văn hoá, ngôn ngữ Tây Ban Nha đã hình thành. Bằng chứng cho điều này bao gồm sự hiện diện của lớp từ vựng "bản xứ" (không vay mượn hay dịch sao phỏng) cho những sự vật, hiện tượng đăng trưng cho thời kỳ hậu tiếp xúc như "giáo hoàng" hay "máy bay". Hơn nữa, ngôn ngữ này phân biệt một số sự vật, hiện tượng (như giữa "mặt trăng" với "tháng") mà trong tiếng Cebu không được phân biệt (tức là tiếng Cebu có một từ cho cả "tháng" lẫn "mặt trăng"). Nhiều khả năng tiếng Eskaya được tạo nên bằng cách lấy một tập từ vựng Tây Ban Nha-Anh-Bisaya rồi thay lớp từ vựng Bisaya bằng tiếng Eskaya. Chữ Eskaya cũng mang nét tương đồng với kiểu chữ viết tay Copperplate thế kỷ XIX.[6]